CEES BRINKHUIZEN – 23 mei 2023 – ChatGPT. Menigeen zal het al wel eens geprobeerd hebben. Ik ook. Ik gaf de chatbox de opdracht: ‘Schrijf een essay over het belang van barmhartigheid’. En inderdaad binnen enkele seconden stond er een tekst met de titel ‘Het belang van barmhartigheid’. Lees mee en bedenk waar je het wel of niet mee eens bent.
CEES BRINKHUIZEN – 16 mei 2023 –Sinds een paar maanden werk ik één dag in de week als vrijwilliger bij het dak- en thuislozenrestaurant van de Gemeenschap van Sant’Egidio in Amsterdam. Of ik daar niet eens een column over wilde schrijven… Maar wat dan? Het meest bijzondere is misschien wel dat er niks bijzonders aan is.
FRITS DE LANGE – 22 februari 2023 – Column van emeritus hoogleraar ethiek Frits de Lange naar aanleiding van zijn boek Overweldigend. Leven met wat je niet in de hand hebt (Ten Have 2023). Hij pleit ervoor om de oermetafoor ‘het leven is heersen of overheerst worden’ in te ruilen voor: ‘het leven is een concert’ of ‘het leven is een dans’.
19 april 2023 – Sinds de eerste publicatie van haar dagboeken en brieven hebben de geschriften van de Joodse vrouw Etty Hillesum (1914 – 1943) wereldwijd miljoenen lezers geïnspireerd. Biograaf Judith Koelemeijer biedt een verrassend nieuw perspectief op Etty’s rusteloze jeugd, haar linkse studentenjaren, en haar uiteindelijke keuze om ‘het lot van haar volk te delen’ en niet onder te duiken.
Het is onontkoombaar. Wil je barmhartigheid principieel een plek geven in je leven, dan heeft dat consequenties voor je omgang met de leefomgeving, met natuur en milieu. Je komt er niet met wat keuzes in de keuken en de kledingkast, ook je manier van wonen, werken en verplaatsen komt ter discussie te staan. Recensie boek ‘Er is leven na de groei’ van Paul Schenderling.
VERA JONCKHEERE – 3 februari 2023 — Journalist Vera de Jonckheere interviewde Maurits Chabot over zijn boek ‘Over de Kloof’ voor Den Haag Centraal (DHC). De Beweging van Barmhartigheid mocht dit artikel eenmalig publiceren. Met dank!
18 februari 2023 – Rabbijn Soetendorp viert zijn tachtigste verjaardag met o.a. de presentatie van een nieuw boek. In ‘Levenslessen van een rabbijn’ blikt hij terug met schrijver en journalist Annemiek Leclaire. “Wat ik altijd heb willen doen, is dichterbij komen in de duisternis.”
10 februari 2023 – “Vrijwillig tot stilstand komen, uit de dagelijkse hectiek stappen en op onderzoek gaan naar bronnen van barmhartigheid, heerlijk!” De voorjaarseditie van de Leerroute in Compassie is van start gegaan. Op woensdag 18 januari zijn 11 deelnemers begonnen met het verkennen van hun bronnen van barmhartigheid. “Wat een mooie, warme, zorgvuldige dag.”
13 februari 2023 – Sinds kort staat in iedere zaal van kloosterhotel ZIN in Vught één rode stoel tussen de andere stoelen. Bij binnenkomst valt die stoel meteen op. “De rode stoel vraagt. in navolging van Jan Terlouw in Op1, aandacht voor de toekomstige generaties,” vertelt Gerie ten Cate, directeur van ZIN.
8 februari 2023 – Van een voorstelling van Laura van Dolron kom ik altijd verkwikt naar buiten. Zij noemt zichzelf ‘stand up filosoof’ en neemt in haar solo’s onderwerpen bij de kop die uit het leven gegrepen zijn. Dat doet ze op zo’n manier dat ik er als toeschouwer heel dicht bij kan zijn, alsof we vrienden zijn.
MARJO BRENTERS – 2 februari 2023 — Missie van barmhartigheid. De Fraters van Zwijsen is de titel van het vuistdikke boek dat Charles van Leeuwen schreef over de congregatie, die in zekere zin de bron is van waaruit de Beweging van Barmhartigheid is voortgekomen. Het boek is een toegankelijke kennismaking met ‘het werk’ van barmhartigheid, in woord én beeld.
CHARLES VAN LEEUWEN – 23 januari 2023 — ‘Leven in liefde’ is een jaarboek met voor iedere dag een inspirerende, overdenkende of zingevende tekst gebaseerd op verwondering voor het leven, verbondenheid en verantwoordelijkheid.
Op zondag 18 december 2022 vond de inspiratiedag ‘Zien, bewogen worden, in beweging komen’ plaats in Kloosterhotel ZIN in Vught. In de middag inspireerden Guilherme Miotto en Heleen Volman van het vernieuwende dansplatform Corpo Máquina Society ons met hun verhaal over kunst, dans en de kracht van ontmoeting. Een impressie.
9 december 2022 — Zeker in deze decembermaand is armoede een confronterend thema. Het minste wat je kunt doen is er een goed boek over lezen, om die armoede beter te begrijpen en te weten wat eraan gedaan wordt. Hoe en door wie, en of barmhartigheid daar ook nog iets in betekent. Bespreking van drie boeken over armoede in Nederland.
14 november 2022 — Voor wie een houding van compassie wil oefenen vanuit de boeddhistische levensvisie, kan dit inleidende boek van Thupten Jinpa een goed vertrekpunt zijn. Hoewel Compassie voor beginners al enkele jaren geleden verscheen, verdient het absoluut een vermelding tussen de boekbesprekingen van deze website. Je vindt er een aantrekkelijke en toegankelijke beschrijving in van het ideaal van de bodhisattva, iemand die voor een levenshouding van universele compassie heeft gekozen. De school van de Dalai Lama.
11 juli 2022 — ‘De natuur wordt uitgebuit.’ ‘De natuur verdient respect.’ Worden we niet meer geraakt door de natuur? Of alleen als er een klimaatcrisis is?
Wanneer je je ervoor openstelt en je bewust wordt van je plaats en betekenis in het geheel, kun je de natuur ervaren als ‘heilig’. En juist dat kan weer een uitweg bieden uit de klimaatcrisis. Dat is de boodschap van het nieuwste boek van Karen Armstrong.
3 juli 2022 — Eddy Belleguelle, de hoofdpersoon in Weg met Eddy Belleguelle, door Edouard Louis, zegt van zichzelf dat het vanaf zijn geboorte duidelijk was dat hij homoseksueel is. Dit leidt tot een ongelukkige kindertijd en jeugd. Tegelijkertijd is het de aanleiding om zijn milieu te ontvluchten en een kritische blik te ontwikkelen op de Franse samenleving.
PAULA STUURMAN – 20 juni 2022 — Dan zet je de BBC aan om te zien of Boris Johnson nu eindelijk vertrekt na Partygate, dan val je eerst in de Chelsea Flower Show, en de voorbereidingen voor the Queen’s Jubilee – allebei allang voorbij, en vervolgens in een rapportage over de Texas moordpartij op een school. Een jochie, jaar of zes, vol in beeld, geeft antwoord op vragen van een mevrouw reporter: “Ja, het was de klas hiernaast, ja hij schreeuwde, ja ik was bang.” Terug naar de Flower show, dat wilde ik wel, of naar de rozengeur en maneschijn over Westminster, maar ik zat met mijn handen over mijn ogen en een brok in mijn keel. Geroerd. Beroerd. Ik was erbij, daar in Texas. Gaat dat voorbij?
10 juni 2022 – In Kampen wordt sinds enkele jaren gebouwd aan Het 8ste Werk, een gemeenschappelijk erf waar zorg voor elkaar en voor de natuur centraal staat. Gea Overweg en Jaap Boersma creëren hier een rustpunt, in een wereld die vaak te veel van mensen vergt. Een plek waar iedereen van harte welkom is en mensen zich (weer) mens kunnen voelen.
8 juni 2022 – Op woensdag 29 juni geeft Eva Rovers in Den Haag een ‘theatercollege’ over burgerberaden. Ze vertelt en discussieert dan over haar boek/pamflet ‘Nu is het aan ons’. “Kunnen we de politiek wel aan politici overlaten? Zouden wij als burgers hen niet moeten helpen bij het oplossen van grote maatschappelijke problemen, zoals de klimaatcrisis of kansenongelijkheid?”
2 juni 2022 – De belofte van de Zuid-Afrikaanse schrijver Damon Galgut verscheen in 2021 en won dat jaar de Bookerprize. Je kunt dit boek lezen als een ontluisterende roman over een ontsporende familie in een land-in-transitie, maar de toon is licht en er valt veel te lachen. Bovendien houdt de schrijver de hoop op een barmhartig gebaar levend.
30 mei 2022 – Hoe verbind je je zinvol met ‘de ander’? In onze boekenrubriek deze keer een recensie van Tijd als kwetsbaarheid in de filosofie van Levinas van Jan Keij. “Een boek dat wijs, speels en goed onderbouwd en gedocumenteerd afrekent met de softe onzin van ‘ik ga me kwetsbaar opstellen’”, schrijft recensent Paula Stuurman.
LIA HESEMANS – 27 mei 2022 – Ik woon in een brede straat. Vanuit mijn keukenraam kijk ik uit op mijn tuin, een trottoir en een flink grasveld, de straat en dan uiteindelijk de tweekappers tegenover mij. Omdat de afstand groot is, heb ik met de overburen geen contact. Wel kan ik het een en ander gadeslaan.
25 mei 2022 – Doodgaan aan ouderdom wordt steeds zeldzamer, is de prikkelende stelling van Marli Huijer vandaag in de Volkskrant. Haar artikel is een vooraankondiging op een essay dat over een paar dagen verschijnt. In het artikel en in het essay pleit zij voor ‘goed sterven’. Ze wil de stervenden weer zélf de touwtjes in handen geven, en het doodgaan niet langer over te laten aan de medische wereld. Een pleidooi voor barmhartig sterven.
23 mei 2022 – Eind mei verschijnt bij Querido het nieuwe boek van Karen Armstrong ‘De heilige natuur’. Hier vast een voorpublicatie van een deel van de inleiding. Het boek gaat over het herstel van onze band met de natuur. “We beginnen te beseffen dat de manier waarop we nu leven, ondanks alle voordelen, niet alleen de ontplooiing van de mens belemmert, maar zelfs het voortbestaan van onze soort bedreigt. We moeten niet alleen onze manier van leven veranderen, maar ons hele systeem van waarden.”
20 mei 2022 – Wat zou je moeten lezen als je je gewoon eens wilt verdiepen in het thema van de barmhartigheid? Als je het thema wilt verkennen wanneer compassie op je weg komt via de media, je werk, familie of vrienden? Of als je gewoon nieuwsgierig bent?
17 mei 2022 – De Vlaamse hoogleraar Roger Burggraeve is een enthousiast pleitbezorger van ‘de kleine goedheid’. Het is voor hem een bijzondere vorm van barmhartigheid. Kwetsbaar én onaantastbaar. ‘De kleine goedheid’ is tegendraads en laat zich zeker niet organiseren.
Maar wat is het precies?
17 mei 2022 – Johan Willemse, voorzitter van de Beweging van Barmhartigheid over de beweging: “Het zou mooi zijn als de Beweging van Barmhartigheid een thuis is voor mensen om contact te hebben over thema’s rond barmhartigheid op persoonlijk niveau. Het is juist in het dagelijks leven dat barmhartigheid geleefd kan worden, maar dat valt lang niet altijd mee.”
CEES BRINKHUIZEN – 29 april 2022 – ‘Barmhartigheid’ is een prachtige term. Maar voor wie het een lastig begrip is, vertaal ik het graag met ‘omzien naar elkaar’. Dat je dat moet proberen te praktiseren in je persoonlijke leven, dat vindt eigenlijk iedereen wel. En dat dat een stevige opgave kan zijn, weet ook iedereen wel uit eigen ervaring.
Sinds ik als vrijwilliger actief ben in de Beweging van Barmhartigheid realiseer ik me meer en meer dat ‘barmhartigheid’ ook het sleutelwoord moet zijn voor het aanpakken van de grote problemen in de samenleving.
27 april 2022 – April is altijd de ‘Maand van de Filosofie’. Dit jaar schreef Paul Verhaeghe speciaal hiervoor het mooie en verrassende essay ‘Intieme vreemden’.
Wie we zijn wordt in grote mate bepaald door onze intimiteit met anderen: onze ouders, onze geliefden, onze kinderen. Maar hoe intiem we ook met elkaar zijn, toch willen we ons ook steeds weer losmaken, zelfstandig zijn. Welke tegengestelde krachten zijn hier aan het werk?
26 april 2022 – Het bijzondere boek ‘De rechtvaardigen’ is door de auteur, Jan Brokken, bewerkt tot een oratorium. Jan Brokken draagt zelf teksten voor, ingevlochten in muziek voor koor en saxofoonkwartet. De oorlog in Oekraïne geeft het oratorium een bijzondere actualiteit. De première is op Bevrijdingsdag donderdag 5 mei in de Grote Zaal van het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam.
22 maart 2022 – Het Nederlands Dagblad tipt een nieuw boek van Marian Donner: ‘De grote weigering’. Het gaat over de economie, vooral over de vraag: “Hoe kan het dat de moderne mens zich schikt naar een systeem waarvan hij weet dat het mens, dier en aarde uitput?”
15 maart 2022 – De Thuiszittersklas is een meeslepend boek over de systeemfranjes en menselijke marges van het middelbaar onderwijs. Ik heb het gelezen met een mengeling van bewondering, ongeloof, schaamte en jaloezie. En vooral ook verbazing over die wonderlijke wereld van de thuiszitters en de mensen die zich voor hen inspannen, zoals hun strijdlustige, wanhopige of apathische ouders en een handjevol moedige professionals.
CEES BRINKHUIZEN – 24 februari 2022 – Vanmorgen vroeg gebeurde het dan toch; de invasie van het Russische leger in Oekraïne. Heel onwerkelijk. Het deed me teruggrijpen naar een boekje van een dienst van de oecumenische basisgemeente De Duif uit 2014, onder andere naar aanleiding van het neerhalen van vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne. De dienst had toen als titel ‘De tijd, de oorlog, de barmhartigheid’.
23 februari 2022 – Afgelopen jaar verscheen het kleine, mooie boekje Eyes of Compassion, dat waarschijnlijk aan de aandacht van het Nederlandse publiek is ontsnapt. Maar het verdient absoluut om gelezen, gedeeld en besproken te worden, om verschillende redenen.
25 januari 2022 – Het is nu ongeveer vijf jaar geleden dat Wim Verschuren zijn boek Barmhartige Liefde (2017) uitbracht. Het Jaar van Barmhartigheid was juist afgelopen, maar het thema barmhartigheid bleef de geesten natuurlijk bezighouden. Wims boek, aanvankelijk in een interne uitgave verschenen voor een kring van fraters, zusters en vrienden, ging van hand tot hand. Het werd een hebbedingetje en al snel moest de auteur het omwerken tot een publieksuitgave, die de titel ‘Liefhebben in het dagelijks leven’ kreeg en het landelijk lezerspubliek bereikte.
6 januari 2022 – Erin Niimi Longhurst schreef er een boek over: ‘Kijken door de ogen van een ander: De Japanse kunst van compassie’. Omoiyari gaat om compassie in heel brede zin: van aandacht van de mensen om je heen, tot gastvrij zijn, spaarzaam leven en je dankbaar voelen.
4 januari 2022 – Vandaag verscheen het boek ‘Moeder van 40.000 kinderen’. Het is het verhaal van Vanessa Umboh uit Rotterdam die opkomt voor de 40.000 (!) kinderen die in Rotterdam in armoede leven. Ze zet deze armoede op de politieke agenda en organiseert veel activiteiten voor deze kinderen.
3 januari 2022 – Het nieuwste boek van de Canadese schrijver en historicus Michael Ignatieff (1947) gaat over Troost. Het enthousiasme waarmee alom dit boek besproken wordt leert in ieder geval dat er bij velen een behoefte aan troost bestaat.
30 november 2021 – Als je blijft hollen, zie je niet waarvandaan je vertrokken bent en verlies je het zicht op je bestemming en de mogelijkheid die te heroverwegen. Daarom is het nodig om bij tijd en wijle stil te staan in stromend water. Dat maakt Henk Schildkamp heel duidelijk in zijn boek ‘Stilstaan in stromend water’.
19 november 2021 – We weten dat klimaatverandering een reële bedreiging van onze toekomst is. Kun je dan nog op een realistische manier hoopvol blijven? Roek Lips sprak 130 wijze mensen daarover en schreef op wat 53 van hen daarover te zeggen hadden. En de conclusie van het boek is een voluit ‘ja’: “Onbehagen maakte plaats voor motivatie om met nieuwe inspiratie aan de slag te gaan. Niet als wereldverbeteraar, maar als een bewuster persoon.”
1 november 2021 – De Nederlandse vertaling van ‘Het gebed, het Woord, het Gelaat’ van Andrea Riccardi werd op 25 oktober gepresenteerd in het huis van Sant’Egidio in Amsterdam. Volgens de inleider van de avond moet de publicatie van Andrea Riccardi, in zijn bescheiden omvang van nog geen 150 pagina’s, beslist niet als zelfhulpboekje voor bidden opgevat worden.
MARTIN SCHRAVESANDE – 15 oktober 2021 – Ik was als kind niet graag (en ook niet vaak) in de kerk maar dat verhaal over die barmhartige Samaritaan maakte wel iets in mij los. Dat vond ik navolgenswaardig. Tot ik zag hoeveel beschadigde mensen er in de wegberm liggen. Daar kun je het heel druk mee hebben.
9 oktober 2021 – Het werd voor Stephan Sanders uiteindelijk onhoudbaar te blijven ontkennen dat hij gelovig was geworden. Zijn ‘coming out’ als gelovige ging gepaard met veel schaamte.
CEES BRINKHUIZEN – 28 september 2021 – We zitten in een heel raar tijdsgewricht. Eigenlijk weet langzamerhand iedereen wel dat het zo niet verder kan: we stevenen af op een klimaatramp, we ruïneren onze aardkloot, onze economie is uit de klauwen gelopen – met tegelijk ongehoorde rijkdom en ongehoorde armoede –, meer dan tachtig miljoen mensen zijn op de vlucht voor honger, geweld en armoede en dat zullen er nog heel veel meer worden. We weten het, we weten ook dat het eigenlijk al vijf óver twaalf is en we weten met z’n allen dat we er veel te weinig aan doen.
MARTIN SCHRAVESANDE – 10 september 2021 – Geregeld krijg ik te maken met kinderen tussen de veertien en achttien jaar die even, wat langer of vrijwel permanent, geen zin hebben in leven. Ze ervaren het leven als een opgelegde taak, die te zwaar is om te dragen en waar ze zich niet voor aangemeld hebben.
CHARLES VAN LEEUWEN – 17 augustus 2021 – Er is een uitdrukking in de leefregel van de fraters waar ik deze dagen mee bezig ben. Hoe kun je barmhartig zijn? De regel geeft er een paar voorbeelden van, naar het voorbeeld van Jezus.
CHARLES VAN LEEUWEN – 14 juni 2021 – ‘Deze pandemie heeft natuurlijk alle mensen hun kwetsbaarheid doen voelen, er bestonden even geen verschillen. Allemaal beseften we: hier waren we niet op voorbereid. Allemaal waren we bang en voelden we ons beperkt en onmachtig. Dit had niemand voorzien, dit was niet te beheersen. Allemaal waren we bevreesd om covid-19 op te lopen.
11 juni 2021 – Het boek ‘De fundamenten’ van Ramsey Nasr is een belangrijke bijdrage aan het debat over hoe het na de coronacrisis verder ‘moet’, c.q. zou kunnen gaan.
18 april 2021 – Eenzaamheid is een probleem dat in omvang toeneemt en door velen onderkend wordt. Met het boek ’Ode aan de eenzaamheid‘ schaart Marinus van den Berg zich, zeker in deze coronatijd, in de rij van meer schrijvers over dit onderwerp.
3 februari 2021 – Zeven vlugschriften geschreven door bevlogen mensen in het boekje ’Wat doen we met deze crisis? Na COVID-19’.
25 januari 2021 – Roek Lips was gast in onze webdebatserie. Over de dood van zijn zoon Job schreef hij ‘Het boek Job’. Koen van Hoeckel las het.
20 januari 2021 – ‘Het verlangen naar zin’ van Hans Alma is een van de genomineerde boeken voor het beste Spirituele Boek in 2020
16 januari 2021 – Zes webdebatten over ’De wereld na corona‘. De eerste drie hebben we gehad. Wat leren die debatten ons?
24 augustus 2020 – Rabbijn Serfaty: “In deze coronatijd zie je dat de mens enorm veel barmhartigheid in zich heeft.”
17 augustus 2020 – Lisette Bossert maakt haar ingewikkelde relatie met voeding vruchtbaar.
10 augustus 2020 – Voor Rob Brandsma hebben sommige crises een gouden randje
31 mei 2020 – Christa Anbeek: “Bij compassie gaat het om durven kijken, voelen en vragen of je iets voor de ander kunt betekenen. Het vergt moed om naast iemand te staan.”
19 mei 2020 – Hans Alma over de opdracht om een levensbeschouwelijke dimensie toe te voegen.
16 mei 2020 – Het hebben van sterke empathische gevoelens maakt iemand niet tot een mens met moreel goede oordelen of handelingen
19 juli 2019 – Frank Kazenbroot belicht het leven en werk van schrijver en singer-songwriter Leonard Cohen.
13 juni 2019 – Johan Willemse over de groeiende noodzaak voor meer mededogen.
6 juni 2019 – David Van Reybrouck en Thomas d’Ansembourg pleiten voor geweldloze communicatie.
6 juni 2019 – David Van Reybrouck en Thomas d’Ansembourg pleiten voor geweldloze communicatie.
19 april 2019 – Esther Gerritsen overbrugt kloof tussen formele kerktaal en de taal van gewone hedendaagse zoekende mensen.
14 december 2018 – Mounir Samuel portretteert ‘moslims van allerlei richting en afkomst’ en daarmee ook zijn eigen zoektocht.
21 november 2018 – Compassie als tegengif voor wereldwijde problemen? Volgens Karen Armstrong is ze onze enige kans om het tij te keren nu de klok twee voor twaalf slaat.
12 juli 2018 – Tim Vreugdenhil geeft met een quickscan van de tijdgeest duiding aan de samenleving waarin we leven.
19 mei 2018 – Ernst Bohlmeijer & Monique Hulsbergen over het ontwikkelen van dankbaarheid als ‘levenshouding
4 mei 2018 – ‘Wees zoals je jezelf voordoet of doe je voor zoals je bent.’. Essay geschreven door Abdulwahid van Bommel
2 mei 2018 – Rikko Voorberg over woede, onmacht en daadkracht. Een pleidooi voor agressie.
21 september 2017 – Reflectie over de rol van de vrouw in het leven van Augustinus.
21 september 2017 – Een onderzoek naar maatschappelijke spiritualiteit en vernieuwingen met praktische handvatten
9 september 2017 – Kees Klomp is bedrijfsadviseur en boeddhist. Hij pleit voor een humane economie.
1 december 2015 – “Wees niet te bang om barmhartigheid ter sprake te brengen thuis, op het werk, bij vrienden.” Essay geschreven door Wim Verschuren
10 juli 2015 – Aandacht voor de kwetsbaarheid van een medemens en van onszelf. Essay geschreven door Kees Waaijman.
2 mei 2015 – Wim Verschuren over het hervinden van barmhartigheid en de gebeurtenis die zijn leven veranderde.
4 november 2011 – Karen Armstrong roept op terug te keren tot de kern van alle religieuze, ethische en spirituele tradities en ons in te zetten voor een verlichting van het leed van medemensen.
