21 september 2017 – Een onderzoek naar maatschappelijke spiritualiteit en vernieuwingen met praktische handvatten
door Willie Gardien
Elisabeth Hense, universitair docent aan de Radboud Universiteit, doet onderzoek naar maatschappelijke spiritualiteit. Ze interviewde vernieuwers die handen en voeten geven aan wat zij van waarde en betekenisvol vinden. Haar boek ‘Vernieuwingsinitiatieven rond eten, zorg en geld in Nederland – kwestie van spiritualiteit’ is bemoedigend, want het toont aan dat we het economische systeem kunnen veranderen, zelfs met kleine initiatieven.
Stichting Stro, één van de vernieuwers, laat zien dat het geldsysteem anders en beter kan. Het streven is om verarming van een aanzienlijk deel van de bevolking te voorkomen. Waar de overheid terugtrekt worden op lokaal niveau ruilkringen en reparatieplekken opgezet, gemeenschapstuinen ontwikkeld en productieketens verkort. De maatschappelijke winst is onderlinge verbondenheid.
“De meeste initiatieven zijn voortgekomen uit een ‘ellendig hart’, een bekommernis om situaties die aan verbetering toe zijn.”
Theatermaakster Dette Glashouwer stelde zich de vraag of het mogelijk is om op een zuivere manier met geld om te gaan. Met haar educatieve toneelvoorstellingen toont ze aan dat geld niet is wat je denkt dat het is, maar bovenal laat ze zien dat we in ons dagelijks leven anders met geld om kunnen gaan. Dette vindt het een opgave om mens te zijn in een wereld met machten die ze niet altijd begrijpt. Daarom wil zij op een luchtige en laagdrempelige wijze theater maken over geld om zelf inzicht te vergaren en om inzicht te geven.
De sprekende voorbeelden in het boek van Hense maken duidelijk dat compassie voor de vernieuwers een sleutelbegrip is. De meeste initiatieven zijn voortgekomen uit een ‘ellendig hart’, een bekommernis om situaties die aan verbetering toe zijn. Het grootste pijnpunt voor alle maatschappelijke vernieuwers is de losgeslagen economie, waarin het alleen nog lijkt te gaan om het geldelijk gewin van de enkeling. Alle onderzochte projecten proberen de economie weer dienstbaar te maken aan de samenleving. Het is inspirerend om te lezen over de volharding en creativiteit van de initiatiefnemers.
De studie van Hense biedt interessante handvatten om naar maatschappelijke vernieuwingen te kijken. Het laat de lezer kennis maken met eigentijdse vormen van maatschappelijke spiritualiteit, zowel theoretisch als praktisch.
Elisabeth Hense
‘Vernieuwingsinitiatieven rond eten, zorg en geld in Nederland. Een kwestie van spiritualiteit’
Uitgeverij VU Uitgeverij
ISBN: 9789086597017 (alleen tweedehands te verkrijgen)
Elisabeth Hense
Elisabeth Hense is universitair hoofddocent aan de Radboud Universiteit. Met haar onderzoek naar maatschappelijke spiritualiteit poogt ze mee te werken aan het oplossen van de lastige zogenaamde ‘wicked problems’ waar de huidige maatschappij tegenwoordig mee te kampen heeft.
