Against Empathy

16 mei 2020 – Het hebben van sterke empathische gevoelens maakt iemand niet tot een mens met moreel goede oordelen of handelingen

door Gerrit Kruis

Against Empathy: een verrassende titel. Empathie wordt vaak gezien als een voortreffelijke eigenschap. Zie hier: een krachtig betoog om empathie niet zonder meer als moreel verdienstelijk te zien. De schrijver komt met een sterk voorbeeld.

In een achterstandswijk met veel gekleurde bevolking – ergens in de VS – breken rellen uit. Een witte politieagent schiet een zwarte jongeman dood. De woede in de wijk is groot. De beleving is: een zwarte jongen die strijdt tegen discriminatie wordt vermoord. In een andere wijk – met veelal goed opgeleide witte mensen – kun je de beleving noteren: de politieagent werd zo zeer getergd dat hij of zij geen andere uitweg zag het wapen te trekken en te schieten. Natuurlijk, laatstgenoemde beleving is niet algemeen, maar ze is er. Dat is het punt dat Bloom wil maken. Beide belevingen komen voort uit empathie; ze vertellen ons niets over de morele rechtvaardigheid van de geweldsdaad.

Zoals Bloom schrijft: het hebben van sterke empathische gevoelens maakt iemand niet tot een mens met moreel goede oordelen of handelingen. Daar is meer voor nodig; dat is de kern van zijn betoog. Hij verwijst naar een project met de naam: “Effective Altruism, a growing social movement that combines both the heart and the head”. Ook hier treffende voorbeelden.

Moet je kind-bedelaars geld geven, als je weet dat achter de schrijnende aanblik een industrie schuilgaat van mensen die menselijk leed inzetten voor geldelijk gewin? Het gaat om het (durven) stellen van zo’n vraag, niet om per se het enig juiste antwoord te weten.

Bloom kiest verscheidene invalshoeken om ons aan te sporen tot kritisch denken over de voortreffelijke eigenschap van empathie.

Een leerzaam boek. Het is in begrijpelijk Engels geschreven; naar mijn weten is er geen Nederlands vertaling in de handel.