Compassie die binnen je armen past

11 Juni 2025 – Wanneer het klikte tussen de Beweging van Barmhartigheid en Ineke de Ridders? Ze dook in haar oude agenda’s op zoek naar de start van die match. “Ondoenlijk natuurlijk,” concludeert ze. Wel weet ze dat ze al vóór het bestaan van de Beweging ermee verbonden was. Maar, hoe kan dat?

“De fraters van Tilburg plaatsten ooit een advertentie in ‘De Volkskrant’ met de vette kop: ‘Heb jij het lef frater te worden?’, vertelt Ineke. “Geen lef aan de horizon te bekennen, maar ho, dat is niet helemaal waar. Heel veel jonge mannen reageerden, maar wilden geen frater worden. Kort door de bocht: zo ontstond de Beweging van Barmhartigheid. Want duidelijk werd hoe velen de gedachte van compassie, barmhartigheid omarmden. Maar ja, dat betekent nog niet dat je frater wilt worden.”

In diezelfde tijd was Ineke een ‘thuisvriend bij de Elim groep, waar ze schrijfbijeenkomsten begeleidde. “Als professioneel verdiende ik mijn inkomen met het schrijven van teksten in opdracht. En voor een thuisvriend zitten deuren dicht bij elkaar, dus na afloop van een schrijfweekend vroeg frater Wim Verschuren mij als tekstueel meedenker op het concept ‘barmhartigheid’. Zo is het gekomen.

Hoe het begon
Van een beweging was nog geen sprake. Er was alleen een advertentie geplaatst, waar geen doelgerichte reacties op gekomen waren, maar wel een hausse aan belangstelling op de inhoud van compassie. Met die hausse wilden de fraters iets. Inmiddels weten we waar die wens toe leidde, een al jaren florerende Beweging van Barmhartigheid.
Voor haar vrijwillige, tekstuele inzet wilde Wim Verschuren haar bedanken. Hij deed dat met het aanbod deel te nemen aan de eerste Leerroute. “Dat leek mij geen goed idee. Sterker nog, ik voelde ‘doe het me niet aan!’ Wat was er nou? Ik ben leergierig, heb studeren als passie, dus wat scharniert er nu zo moeilijk? Een LEER-route cadeau krijgen… in barmhartigheid!? Daar knelde mijn schoen.

Het gaat niet om jou…?!
Als telg uit een goed Nederlands Hervormd gezin kreeg Ineke met de paplepel ingegoten: ‘wees er voor de naaste, vooral de ander eerst’. ‘Het gaat niet om jou.’ ‘Dat meisje heeft geen vader meer en die kinderen kunnen niet met het schoolreisje mee… en speel nou leuk met Francien en Lambert, want na het spelen moeten zij weer terug naar het weeshuis!’
“Tja, ik had de buik vol van barmhartigheid, dat moge duidelijk zijn geeft Ineke aan. En daar dan een l e e r – route in? Zeker nog eens dieper ingepeperd krijgen hoe ik barmhartig hoor te zijn! Ik was niet eerlijk tegen Wim, kwam met uitvluchten en smoezen. Maar zeker als thuisvriend kon ik het attente aanbod niet langer afhouden en deed ik mee aan de zoveelste Leerroute.”

Van afhouder naar bevlogene
“En eenmaal… kon ik er geen genoeg van krijgen. Lezingen, workshops, themadagen, ik deed overal aan mee en volgde de ene na de andere Leerroute. Ik bewoog mij van afhouder naar bevlogene. Hoe kon dat nu gebeuren?”

Ze herinnert zich nog goed hoe ze die eerste keer zat te wachten tot het woord ‘naaste’ viel, met de aanbeveling er vooral voor hem of haar te zijn. Maar die naaste kwam maar niet. “Ik werd er onrustig van en vroeg tenslotte hoe het zat, want dat ik toch begrepen had dat… Toen hoorde ik dat wie niet goed voor zichzelf kan zorgen en niet goed naar zichzelf omziet, dat al helemaal niet naar een ander kan doen. Eigenlijk werd er gezegd dat de naaste in de Leerroute niet bepaald prioriteit heeft.”

Tien kilo lichter wierp ze zich vervolgens in de wereld van de Beweging van Barmhartigheid. Was ze genezen van wat ze als kind ingeprent had gekregen? “Laat ik zeggen dat die oude inprenting er nooit uit zal gaan, maar dat ik gaande de jaren wel de ruimte zocht en bevocht om er mijn eigen invulling aan te geven.”

Formidabel driemanschap
“Neem nu dat formidabele driemanschap zien – bewogen worden – in beweging komen. Hoe zeg ik nu ordentelijk dat ik daar weinig mee heb? Of dat het voor mij zo niet werkt? Of dat het zulke gescheiden, aparte, bewuste stappen en keuzes lijken te zijn. Terwijl ik erken dat het gáát om die drie! Maar ik beleef met name het zien en ik zou willen zeggen ‘dat het dan al gebeurt’.

Compassie, barmhartigheid, maar dan het woord waar ík in woon: aandacht. Zó ik aan de wereld barmhartigheid meegeef, dan is het door te zien, aandacht te hebben voor en vanuit die aandacht is er meteen voelen en doen. In diverse geledingen, op tal van plekken, binnen een waaier van situaties.

Toch is mijn reikwijdte beperkt en dat cadeautje kreeg ik ook van Wim. Hij zei me dat barmhartigheid zich afspeelt binnen je armen, dat wat daartussen past ligt op jouw terrein, daar mag of ‘moet’ je iets mee. Wat zich daarbuiten afspeelt past weer tussen de armen van anderen.”

‘Barmhartigheid speelt zich af binnen je armen, dat wat daartussen past ligt op jouw terrein, daar mag of ‘moet’ je iets mee. Wat zich daarbuiten afspeelt past weer tussen de armen van anderen.’ Frater Wim Verschuren, CMM

Tegenwoordig investeert Ineke haar tijd, inzet en bevlogenheid in het samenkomen met mensen met levensvragen, met schrijven als een eerste instrument, naast gesprek en andere werkvormen. “Jarenlang deed ik het voor de huur en mijn levensonderhoud, maar daar zorgt mijn AOW nu voor. Ik doe nog hetzelfde, maar nu als vrijwilliger. En een uiterste verkoopdatum voel ik niet. Het leven laat mij wel weten als het klaar is.”

Binnen het samenzijn met anderen en hun vragen, — jongeren, ouderen, leeftijd speelt geen rol –, ben ik decennia ‘barmhartig geweest’ op een niet-dienende manier. Achteraf, het ontdekken van dat niet-dienende dus zin-loze van mijn barmhartigheid, was dat goed schrikken. Maar nu begrijp ik de dynamiek, de zuivere essentie van ècht dienstbaar zijn. Vervormingen liggen in mijn leven bij bosje op de loer. Dienend aanwezig zijn lukt in de mate waarin ik mijzelf weet te voeden en ‘er ook mag zijn’.

‘Het beste dat je voor een ander kunt doen, is werken aan jezelf.’ David Van Reybrouck

Het gaat om in goed beheer nemen van mijn persoonlijkheid/ ego, geïnspireerd en leerling blijven. Meer ziel zijn dan mens. Essentieel daarbij is dat ik sinds 19 jaar de rijkdom van een leraar of supervisor ervaar en een levensloopbestendig abonnement op die begeleiding heb. Het is misschien wel de belangrijkste bron van mijn inspiratie. En de flow van dat pad zet ik in, in het samenzijn met anderen. Daar past een veelgehoorde uitspraak bij: het beste dat je voor een ander kunt doen is werken aan jezelf. David Van Reybrouck betoogde dat al in zijn boekje ‘Vrede kun je leren’. (2017)

Bronnen
In elke Leerroute waaraan Ineke deelnam, werd gesproken over bronnen. Zonder bronnen en persoonlijke laadpalen gaat het niet. Dan komt barmhartigheid ook niet van de grond. “Mijn bronnen? Werken aan persoonlijke ontwikkeling, lezen, schrijven en vervolgens mijn voeding, kennis, ervaring en inzicht dienend (!) doorgeven en delen. Leven doe je niet alleen. Wat mij elke dag weer bezielt, is kansen zien en benutten om samen te zijn met anderen en mee te helpen ieders groei en welzijn een zetje te geven. Geïnspireerd door mijn bronnen. Meer kan ik er niet van maken. Meer past er niet tussen mijn armen.”