IJsmensjes die langzaam wegsmelten

Van 16 tot en met 18 augustus 2024 was de Tilburgse binnenstad in de ban van Kunstfestival Kaapstad. Het festival biedt sinds 2018 een levendig podium voor nationale en internationale kunstenaars. Drie dagen lang bevragen zij de wereld met een diversiteit aan kunstinstallaties, performances, city hacks en art take overs.

Anti-monument
De 74-jarige Néle Azevedo was een van de meest prominente kunstenaars van festival Kaapstad 2024. In 2005 begon Azevedo met het ‘anti-project’ Minimum Monument, ‘Melting Men’. Sindsdien reist ze de wereld over met het ‘Minimum Monument’, onder andere in Tokyo, Havana, Parijs en São Paulo. Dat maakte het extra bijzonder dat haar kunstwerk in de Tilburgse binnenstad te zien was.

Onder begeleiding van de kunstenares maakten vele vrijwilligers honderden mensjes van ijs. Voor Azevedo was het een verrassing toen ze hoorde dat ook vluchtelingen hierbij betrokken waren. Ze vindt het geweldig: “Ik ben hier heel blij mee. De wereld wordt groter, zo kunnen we elkaar ontmoeten.”

Kwetsbaar en vergankelijk
Op zondag 18 augustus 2024 werden de ijsmensjes voorzichtig uit de vriezers gehaald, en kregen ze ieder een eigen plek. Heel even waren ze onder ons, voordat ze terugsmelten naar hun vloeibare vorm. Hiermee herinnerde Néle Azevedo ons aan onze eigen kwetsbaarheid. Een anti-monument voor de mensheid.

Dichterbij
Door het ‘Minimum Monument’ in de samenleving te plaatsen zorgt Azevedo voor een dialoog tussen de mensen van ijs en die van vlees en bloed. ‘Historische monumenten staan te ver af van gewone mensen. Met het ‘Minimum Monument’ wilde ik daar verandering in brengen,” geeft de kunstenares aan. “Daarvoor heb ik de kenmerken van het officiële monument omvergeworpen.”

‘In plaats van grootschaligheid kies ik voor kleine figuren. Ik toon niet het gezicht van de held, maar breng een eerbetoon aan de anonieme toeschouwer, de voorbijganger, die zichzelf mag herkennen.

In plaats van duurzame materialen kies ik voor ijsbeelden die ongeveer dertig minuten meegaan om zo de oorspronkelijke functie van monumenten terug te brengen: ons eraan herinneren dat we sterfelijk zijn.’

Het project begon met solitaire figuren, later werden een veelheid aan kleine sculpturen van ijs geplaatst in de openbare ruimte van verschillende steden.

Minimum Monument
Hoewel het werk oorspronkelijk bedoeld was als kritiek op de rol van monumenten in steden, hebben klimaat activisten over de hele wereld haar werk omarmd. In een interview zegt Azevedo daarover: “Ik ben een kunstenaar. Zo’n twintig jaar geleden begon ik dit project vanuit een kritische kijk op vele historische monumenten overal ter wereld. Maar als de lezing en interpretatie van een kunstwerk open is, ben ik blij dat het kunstwerk ook omarmd kan worden voor urgente kwesties die ons bestaan op deze planeet bedreigen.”

•  © Portret Néle Azevedo@pamellaposts-2023
• Bronnen: zie kantlijn